Mimari Proje Nedir, Aşamaları Nelerdir?

Mimari proje, bir yapının 'nasıl görüneceği' ve 'nasıl inşa edileceği' konularını aydınlatmak için başvurulan kapsamlı bir dökümandır. Projeyle ilgili soru işaretlerini gidermek amacıyla hazırlanan mimari proje, bir kağıt üzerine aktarılarabileceği gibi dijital ortamlar kullanılarak da tasarlanabilir.

Mimari projenin onaylanabilmesi için plan, kesit ve görünüş detaylarının hem estetik hem de teknik ve yasal gerekliliklere uygun hazırlanması gerekir. Anlaşılacağı üzere mimari proje; sadece estetik kaygıları değil, aynı zamanda yapının fonksiyonelliğini, güvenliğini, ekonomik verimliliğini, çevresel etkilerini ve yasalara uygunluğunu da gözetir. Bu anlamda oldukça önemlidir. Yükselen Mimari olarak dikkatle ilerlemeniz gereken tüm süreci sizlere anlatacağız.

Mimari projenin içeriğinde:

Kat planları (her katın kullanım düzeni)

Cephe çizimleri (binanın dıştan görünüşü)

Kesit çizimleri (yapının iç yapısını gösteren düşey kesitler)

Vaziyet planı (yapının arsa içindeki konumu)

Malzeme ve ölçü bilgileri

Yönetmeliklere uygunluk detayları bulunmalıdır.

Mimari Projenin Aşamaları Nelerdir?

Mimari proje aşamaları bir yapının tasarımından inşasına kadar geçen tüm süreci kapsar. Bu aşamalar, projeden beklenenler ve projenin büyüklüğüne göre değişebilir. Ancak genel olarak onay süreci şu şekilde işler:

1. Ön Proje (Etüt Projesi / Konsept Projesi)

Bu aşama, projenin ilk fikirlerinin ortaya çıktığı ve temel konseptin belirlendiği evredir.

• İhtiyaç Programının Belirlenmesi: Müşterinin beklentileri, ihtiyaçları, bütçesi ve projenin amacı detaylı olarak analiz edilir.
• Arazi Analizi: Projenin yapılacağı arazinin fiziksel özellikleri, çevresel faktörleri, yasal kısıtlamalar (imar durumu, kotlar vb.) incelenir.
• İlk Eskizler ve Konsept Geliştirme: Mimarlar, arazinin verileri ve ihtiyaç programı doğrultusunda ilk fikirlerini, eskizlerini ve genel yerleşim planlarını oluşturur. Bu aşamada 3D modellemeler veya maketler de kullanılabilir.
• Ön Tahmini Bütçe: Projenin genel maliyetine dair ilk tahminler yapılır.

2. Avan Proje

Ön projede belirlenen konseptin daha detaylandırıldığı ve projenin temel niteliklerinin netleştiği aşamadır.

• Fonksiyonel Şemaların Oluşturulması: Mekanlar arasındaki ilişkiler, dolaşım alanları ve fonksiyonel bağlantılar daha ayrıntılı olarak belirlenir.
• Boyutlandırma ve Düzenlemeler: Mekanların yaklaşık boyutları, kat yükseklikleri, cephe düzenlemeleri ve yapısal sistemin ana hatları belirlenir.
• Malzeme ve Strüktür Yaklaşımı: Kullanılacak ana malzemeler ve taşıyıcı sistemin genel yaklaşımı belirlenir.
• Maliyet Tahmini Güncellemesi: Avan proje verilerine göre maliyet tahmini güncellenir.
• Kurum Görüşleri: Gerekli durumlarda ilgili belediye veya diğer kurumlardan ön görüşler alınır.

3. Uygulama Öncesi Projesi

Yapının inşası için gerekli yasal izinlerin alınabilmesi amacıyla hazırlanan projedir. Bu aşamada proje, ilgili yönetmeliklere (imar yönetmeliği, deprem yönetmeliği vb.) uygun hale getirilir.

• Mimari Çizimler: Kat planları, kesitler, görünüşler, çatı planı ve vaziyet planı gibi tüm mimari çizimler detaylı ve ölçekli bir şekilde hazırlanır.
• Mekan Detayları: Mekanların ölçüleri, mahal listeleri ve genel detaylar netleştirilir.
• Diğer Disiplin Projeleri: İnşaat, elektrik, mekanik, peyzaj gibi diğer mühendislik disiplinleriyle koordinasyon sağlanarak bu projelerin mimari projeye entegrasyonu sağlanır.
• Statik Hesaplamalar: İnşaat mühendisi tarafından statik hesaplamalar yapılır ve statik proje oluşturulur.
• Yangın Güvenliği ve Enerji Kimlik Belgesi: Gerekli tüm yasal belgeler ve hesaplamalar bu aşamada tamamlanır.
• Ruhsat Başvurusu: Hazırlanan tüm projeler ve belgeler ilgili belediyeye ruhsat başvurusu için sunulur.

4. Uygulama Projesi (Detay Projesi)

Ruhsat projesinin onaylanmasının ardından, inşaatın tüm detaylarını içeren ve yükleniciye yol gösteren projedir.

• Detaylı Çizimler: Her bir yapı elemanının (kapılar, pencereler, merdivenler, döşemeler, duvarlar vb.) detaylı çizimleri, kesitleri ve birleşim noktaları hazırlanır.
• Malzeme ve Teknik Özellikler: Kullanılacak tüm malzemelerin cinsi, markası, uygulama şekli ve teknik özellikleri belirlenir.
• Şartnameler: İşin nasıl yapılacağını, kullanılacak malzemelerin niteliklerini ve işçilik standartlarını belirten teknik şartnameler hazırlanır.
• Metraj ve Keşif: Kullanılacak malzemelerin ve yapılacak işlerin miktarları (metraj) çıkarılır ve yaklaşık maliyet (keşif) belirlenir.
• Saha Denetimi: Uygulama projesi, inşaat sırasında mimarın sahada yaptığı denetimler için temel teşkil eder.

5. Uygulama Sonrası Projesi

İnşaat tamamlandıktan sonra, yapının gerçekte nasıl inşa edildiğini gösteren projedir.

Gerçek Durumun Kaydı: Proje süresince yapılan tüm değişiklikler, revizyonlar ve uygulama detayları bu projeye işlenir.

Bakım ve İşletme: Binanın gelecekteki bakımı, işletmesi, tadilatları veya olası eklemeleri için önemli bir referans kaynağıdır. Mimari projenin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi için tüm aşamaların dikkatle tamamlanması gerekir. Her aşamaya gereken özeni göstermek projenin başarısı için elzemdir.

Mimari Projeyi Kim Hazırlar?

Mimari Projenin Temel Hazırlayıcısı: Mimar

Mimar, bir yapının tasarımını, estetiğini, fonksiyonelliğini, mekan organizasyonunu ve genel konseptini oluşturan, projenin "beyni" konumundaki kişidir. Bir mimarın yetkili olarak proje hazırlayabilmesi için; Mimarlık fakültesi mezunu olması, TMMOB Mimarlar Odasına kayıtlı olması ve Büro tescil belgesi bulunması gerekir.

Mimari proje çizimi ne kadar sürer?

Mimari proje çiziminin ne kadar süreceği alanın boyutu, beklenilen detaylar gibi bir sürü değişkene bağlı olarak değişecektir. Fakat ortalama bir süre verilecek olursa basit bir tekil konutun (villa veya müstakil ev) tüm mimari proje süreçleri (konseptten ruhsat aşamasına kadar) genellikle 1 ila 3 ay arasında değişebilir. Daha büyük veya karmaşık binalar için bu süre 6 aydan başlayıp birkaç yıla kadar uzayabilir. Bu süreler sadece çizim ve projelendirme aşamasını kapsar; inşaat sürecinin kendisi ayrı bir zaman dilimidir.

Mimari Proje Onay ve Ön Onay Belgesi Nedir?

Mimari Proje Ön Onay Belgesi (Ön İnceleme/Ön Kabul)

Mimari proje ön onay belgesi, bir projenin ruhsat başvurusundan önce, projenin temel hatlarının ve imar mevzuatına uygunluğunun belediyenin ilgili birimleri tarafından ön kontrolünün yapıldığını ve ruhsat sürecine uygunluk açısından olumlu görüldüğünü gösteren bir belgedir.

Mimari Proje Onay Belgesi (Ruhsat Projesi Onayı)

Mimari proje onay belgesi, halk arasında genellikle "yapı ruhsatı" olarak bilinir ve bir yapının inşaatına başlayabilmek için ilgili belediye veya valilikten alınması zorunlu olan resmi izin belgesidir. Bu belge, projenin tüm yasal ve teknik gereklilikleri karşıladığını gösterir.

Mimari Proje Onaylandıktan Sonra Ne Yapılır?

Mimari proje onayı tamamlandıktan sonra inşaat süreci başlar. Ruhsat başvurusuyla başlayan bu süreç, teslim ve kullanım aşamasına kadar olan süreci kapsamaktadır. Yapı ruhsatıyla ilgili tüm detaylara 'Yapı Ruhsatı Nedir, Nasıl Alınır?' adlı yazımızdan ulaşabilirsiniz.